Αρτηριακή Υπέρταση
“Γνώρισε αν είσαι ένας στους τρεις που έχει αρτηριακή υπέρταση”
Τι είναι η αρτηριακή υπέρταση;
Η αρτηριακή υπέρταση είναι η αυξημένη πίεση του αίματος στο εσωτερικό του τοιχώματος των μεγάλων αρτηριών του σώματος. Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς, π.χ. 150/95 και μετριέται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου. Ο μεγαλύτερος αριθμός αποτελεί την «συστολική» πίεση, η οποία είναι γνωστή ως «μεγάλη» πίεση και ο μικρότερος καταγράφει την «διαστολική» πίεση, γνωστή ως «μικρή» πίεση. Αρτηριακή υπέρταση εμφανίζουν τα άτομα στα οποία είτε η συστολική τους πίεση καταγράφεται ≥ 140 χιλιοστά στήλης υδραργύρου, είτε η διαστολική τους είναι ≥ 90 χιλιοστά στήλης υδραργύρου. Ακόμη κι αν η αρτηριακή πίεση έχει ρυθμιστεί με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής το άτομο συνεχίζει να θεωρείται υπερτασικό.
Που οφείλεται η αρτηριακή υπέρταση;
Στο 95% των περιπτώσεων η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε ιδιοπαθή αίτια, δηλαδή σε κληρονομικά αίτια, παχυσαρκία, μακροχρόνια αυξημένη πρόσληψη αλατιού, καθιστική ζωή, κ.λ.π. Συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 30 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σπάνια και σε παιδιά. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε κάποιο άλλο νόσημα (δευτεροπαθής), το οποίο όταν αντιμετωπιστεί επιτυχώς θεραπεύει και την ίδια. Τέτοια νοσήματα που προκαλούν δευτεροπαθή υπέρταση είναι η χρόνια νεφροπάθεια, η άπνοια κατά τον ύπνο, η στένωση νεφρικών αρτηριών αλλά και νοσήματα των επινεφριδίων, κ.ο.κ.
Πώς προλαμβάνεται ή θεραπεύεται η αρτηριακή υπέρταση;
Η αυξημένη αρτηριακή πίεση αυξάνει την τάση στα όργανα του σώματος και στα αιμοφόρα αγγεία και επιταχύνει τη φθορά τους. Η αρτηριακή υπέρταση πολύ συχνά δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα και για το λόγο αυτό συνήθως διαγιγνώσκεται καθυστερημένα, ή όταν έχουν ήδη συμβεί κάποιες επιπλοκές. Μπορεί ενίοτε ο άρρωστος να αναφέρει συμπτώματα όπως η ζάλη, η κεφαλαλγία, ή οι ρινορραγίες, τα οποία όμως δεν αποδίδονται στην αρτηριακή υπέρταση γενικότερα. Μέχρι σήμερα υπάρχουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα σχετικά με την αξία της πρόληψης στην εμφάνιση της υπέρτασης, μέσω της αποφυγής επιβαρυντικών παραγόντων κινδύνου και με την υιοθέτηση υγιεινής διατροφής και άσκησης.
Όπως στις περισσότερες παθολογικές καταστάσεις η κατάλληλη διατροφή για την αντιμετώπιση της υπέρτασης διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην πορεία της πάθησης. Διατροφικοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση υπέρτασης φαίνεται να είναι η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, η υψηλή κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών, το αυξημένο σωματικό βάρος και η παχυσαρκία
Όσον αφορά την αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης οι διατροφικές στρατηγικές περιλαμβάνουν τη διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Επιπλέον, δίνουν έμφαση στην αποφυγή του καπνίσματος, στην αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ, στην τακτική σωματική δραστηριότητα, τον περιορισμό του νατρίου (μειωμένη πρόσληψη αλατιού) και σε πλούσια διατροφή σε λαχανικά και φρούτα για την επαρκή πρόσληψη καλίου, μαγνησίου και ασβεστίου.
Το προσλαμβανόμενο νάτριο θεωρείται συστατικό-κλειδί για τον έλεγχο της αρτηριακής υπέρτασης. Για το σκοπό προτείνεται η εφαρμογή του προγράμματος διατροφής DASH. Το διατροφικό πρότυπο DASH χαρακτηρίζεται από περιορισμό της πρόσληψης νατρίου και φαίνεται να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό.
Η τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στους ενήλικες μπορεί να οδηγήσει στην πρώιμη διάγνωση και την έγκαιρη θεραπεία της υπερτασικής νόσου. Αυτό έχει ιδιαίτερη αξία, ειδικά σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, στα οποία ανευρίσκονται πολλαπλοί παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου (άτομα με κληρονομικότητα, υπέρβαροι ασθενείς, καπνιστές, άτομα με αυξημένα λιπίδια αίματος).
Σκοπός της υπηρεσίας αυτής είναι:
- Η διατροφική εκπαίδευση για την αναγνώριση του «κρυμμένου» νατρίου στα τρόφιμα (το 75% του νατρίου που καταναλώνουμε βρίσκεται κρυμμένο στα τρόφιμα και μόλις το 25% προέρχεται από την προσθήκη αλατιού στο φαγητό).
- Ο σχεδιασμός ενός εξατομικευμένου πλάνου διατροφής χαμηλό σε νάτριο με επάρκεια ασβεστίου, καλίου και μαγνησίου, ποικιλία γεύσεων και επιλογών.
- Η μείωση του σωματικού βάρους και η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών που συμβάλουν στην αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης.